nekropole stećaka

O nekropolama stećaka:

 Prema pisanim podacima na području Živinica prije samog procesa urbanizacije nalazilo se oko 350 stećaka.
Stećci su nastali u drugoj polovini XII vijeka i podizani su na grobovima umrlih vladara, vlastela i bogatih zemljoposjednika, a manje na grobovima siromašnog sloja stanovništva.
Podižu se sve do XVI vijeka kada zamiru.

Područje Živinica je u tom pogledu spomenik kulturne baštine, osim stećaka nalazi se i nekoliko srednjovjekovnih utvrđenja “gradina”, od koje su najpoznatije:
Gradina u Nevrenči, “Grda Jasičak iznad Bašigovaca”, Džebarska gradina, Grad “Čaršija” iznad Gornje Višće i Djedinska gradina. Ove lokacije još uvijek nisu u potpunosti istražene.

Prema pisanim podacima Miladina Pelemiša i Boška Kićanovića iz 1988. godine na području Živinica sačuvano je 266 stećaka, među kojima se posebno ističe nekropola “Vrpolje” u Đurđeviku, “Trijebnik” također u Đurđeviku i lokalitet “Carska bašča” na Panjiku kod Šahića, a od “samaca” ističe se stećak zvani “stetac” iznad Kršića, usamljeni  sarkofag u Musićima nedaleko od džamije, stećak “klupa” na molitivištu u Brnjici i dr.

Posebnu vrijednost za istoriografiju predstavlja jedan stećak iz nekropole “Vrpolje” jer je ukrašen likom konja sa konjanikom, a još veću vrijednost predstavlja pisani tekst na stećku koji je ujedno i jedini stećak sa pisanim tekstom na području Živinica.

Tekst je prvi otkrio Ćiro Truhelka 1895.godine, a nešto kasnije Stojan Novaković i Marko Vego. Tekst glasi:

”Ase leži STOJAN UTOLOVIĆ na svojoj zemlji na plemenitoj /se/postavi Ostoa (Ostoja) brat jeg (ov)”.
Tekst je isklesan (ispisan) starobosanskom ćirilicom “bosančicom”.

Prema pisanim izvorima gore pomenutih autora iz 1988. godine, nekropole stećaka nalazile su se na sljedećim lokalitetima, iako je veći dio stećaka izmješten sa izvornog mjesta na lokalitet pored Rajskog jezera Bašigovci gdje se uz objekat “Stare bosanske kuće” nalazi vještačka nekropola sa stećcima dislociranim sa nekoliko lokacija sa područja Grada Živinice.

– Stećci u Gračanici – tri lokaliteta
– “Njiverice” i “Vrhovi” iznad Kršića
– “Carska bašča” i okolina na Panjiku- Šahići
– “Veselica” u šumi M.Lazića- Vrnojevići
–  Nekropola “Repuh” u Tupkovićima
–  Nekropola “Radašnica” iznad Mujanovića kuća
– “Trijebnik” njiva S. Džihanovića – Đurđevik
– “Dvorište- park” A. Memiševića- Đurđevik
– Stećci na “Četvrtom kilometru” u Višći
– “Lučino brdo” iznad Zukića- Fočaka
– Nekropola “Odorovići” dvorište A. Mazića
-Nekropola na Toplicama- selo Lukavica

– “Dvorište” O. Kahrimanovića i M. Novakovića
– “Gradina” u njivi R. Goletića- Nevrenča
– “Petava” dvorište Softić Šabana D. Višća
– “Odorovići”, dvorište A. Mulavdića
– “Podkrš” ispod Džebarske gradine
– “Školsko dvorište” OŠ Đurđevik
– “Manduše” u Gornjoj Višći
– “Štitovi” njiva Bešića-Gladojevići
– “Hrastik” šuma između Vrnojevića i Djedina
– “Nekropola “Rakuše” u blizini Djedina
– “Vrpolje” njiva umrlog F. Molana
– “Glavica” njiva Huse Čerkezovića- Podgajevi
– Nekropola “Tatarice” iznad Šarenjaka
– “Brezje” njiva Juroševića u Đurđeviku
– “Mekota” njiva Š. Mujanovića – Podgajevi
– “Filipovići” njiva N. Filipovića
– “Kotornički” dvorište V. Boškovića
– “Vina” njiva Avde Malkića- Bašigovci
– “Musićki stećak” kod džamije Đurđevik
– Stećak “klupa”- molitvište G. Brnjica.

Sama lokacija stećaka, kao i nazivi nekropola iz jedinog pisanog izvora na ovu temu sa cjelokupnim nazivima i lokacijama stećaka, iako nastalim prije četrdeset godina, pružit će uvid u bogatu baštinu ovog kraja.

Galerija

Video